T24

Mutlu Çiviroğlu

mciviroglu@gmail.com

https://twitter.com/mutludc

Serêkaniye’de birkaç gün önce El Kaide’ye bağlı El Nusra örgütü ve Kürt YPG güçleri arasında yaşanan çatışmaların iç yüzünü ve bölgedeki son durumu konuşmak üzere YPG Genel Komutanı Sipan Hemo ile özel bir röportaj yaptık. Hemo, Serêkanîyê’deki çatışmadan Suriye Kürdistanı’nda El Kaide’nin varlığına, Türkiye, Amerika ve Avrupa ile ilişkiler konusunda kapsamlı değerlendirmeler yaptı.

Sipan Hemo, YPG’nin hiçbir partiye ait olmadığını, Kürt Yüksek Konseyi bünyesinde Kürt halkının güvenliği için çalıştığını belirterek, Türkiye’nin, YPG’yi bir tehdit olarak görmemesi gerektiğini “Bunun tam aksine kendimizi Türkiye’nin dostu olarak görüyoruz” sözleriyle ifade etti.

ABD ve Avrupa’nın da dikkatini çeken bir husus olarak bölgede gelişen radikal İslama karşı YPG’nin varlığının bir şans olarak görülmesi gerektiğini dile getiren Sipan Hemo’nun, gazeteci Mutlu Çiviroğlu aracılığıyla uluslararası basına verdiği ilk röportajı şöyle:

Öncellikle Türkiye sınır hattı boyunca Serêkanîyê Sınır Kapısı’nın denetiminiz altına geçmesi ile sonuçlanan çatışmalar hakkında bilgi verir misiniz? Çatışmalar devam ediyor mu, son durum nedir?

Bilindiği gibi bir süredir YPG ile El Kaide’ye bağlı El Nusra arasında çatışmalar devam ediyor. Bu sabah yaşanan çatışmalarda [Cuma] El Nusra’dan birçok kişi öldürüldü. 2 YPG savaşçısı da yaşamını yitirdi. Til Temir’deki çatışmalar sürüyor. Şimdilik gergin bir durum söz konusu. Ancak Til Elo’ya bağlı Çelaxa Arap köyünde El Nusra ile şiddetli çatışmalar halen devam ediyor.

YPG’nin El Nusra Cephesi ile girdiği çatışmaların yaşandığı bölgelerin bir kısmı Kürt bölgesi değil, oradaki yerli halk size destek veriyor mu? Sizin güçlerinizi nasıl karşılıyorlar?

Arap köylülerinin bir kısmı YPG’yi destekliyor. Zaten onların isteği üzerine YPG oraya gitti. Çelaxa ve Ciburiya aşiretleri YPG’yi destekliyor. Ancak, Şemera aşiretinin bir kısmı El Nusra ile hareket ederken, diğer bir kısmı YPG’ye karşı olmadıklarını söylüyor ve YPG ile gizli anlaşma yapmak istediklerini de dile getiriyorlar. Fakat bölgenin çoğunluğu YPG’yi destekliyor.

Son yaşanan çatışmalarda da genelde Suriye dışından gelen yabancılarla savaştığımızı belirtmeliyim.  Mesela Serêkanîyê de öldürülenlerin çoğu yabancı ülke vatandaşı idi. Hatta birinin üzerinden Amerika pasaportu çıktı. Bunların birçoğu yabancı ülkelerden gelen yabancı kişilerdi. Til Kuçerde öldürülenlerin arasında çok fazla Iraklı ve başka ülkelere mensup insanlar da vardı.

Birçok yabancının olduğunu ve Türkiye üzerinden Suriye’ye giriş yaptıklarını söylüyorsunuz. Türkiye bir taraftan kendi içindeki Kürtlerle bir barış süreci başlatmış durumda ama buna karşılık radikal İslamcıların Türkiye üzerinden Suriye’ye geçişine izin vermeleri de eleştirilen bir husus. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? 

Çok dikkat çekici bir durum söz konusu. Kürtler olarak bizim başından beri tavrımız demokratik bir Suriye için üçüncü yoldur. En başından beri, hem ömrünü tamamlayan bu rejimin yanında olmadığımızı söyledik, hem de radikal İslami muhalefetin demokratik bir Suriye’nin sorumluluğunu üzerine almasını istemediğimizi dile getirdik. Bu yüzden onların da yanında yer almadık. Biz üçüncü yol olarak tarafımızı belirledik. Suriye’nin tümü için bir şey yapamayacağımızı ancak kendi Kürt bölgemizi koruyabileceğimizi her seferinde vurguladık. . Türkiye bu durumdan çok rahatsız oldu. Türkiye’nin rahatsız olmasının en büyük nedeni Kürt bölgesinin artık Kürtler tarafından idare ediliyor olması.

Türkiye son zamanlarda kendi ülkesindeki Kürtlerle bir barış sürecine girmesine rağmen,  Suriye’deki Kürtler’in durumundan da büyük bir rahatsızlık duyuyor.  Her ne kadar bu ilk bakışta bir çelişki gibi görülse de, aslına öyle olmadığını biliyoruz. Dört parçadaki Kürtler bu kadar kısa zaman içinde böylesi kazanımlar elde edemediler. Ancak Rojava Kürdistanı’nda kazanımlar çok hızlı bir şekilde elde edildi. Bu kazanımlar da tüm bölgede etkisini gösteriyor ve ilerde daha da fazla gösterecektir.

Türkiye yetkililerinin bugün yapmış oldukları açıklamalarda, Türkiye’nin kendi sınırındaki gelişmelere sessiz ve seyirci kalamayacaklarını, müdahale etmeleri gerektiğini söylüyorlar. Bunun asıl nedeni Kürtlerin sınır boyunca kat ettiği gelişmelerdir. İşte bu nedenden dolayı Türkiye sessiz kalmak istemiyor.

YPG Komutanı olarak size sormak istiyorum, Türkiye’ye karşı gerçekten bir tehdit oluşturuyor musunuz, Türkiye bu kaygılarında haklı mı? Siz tam olarak ne istiyorsunuz?

Söylenenlerin tam tersine biz YPG olarak kendimizi Türk halkının dostu olarak görüyoruz. Biz kendimizi bölgede demokrasinin gelişmesine katkı yapacak kesimlerin yanında görüyoruz. Eğer bölge radikal İslamcı güçlerin eline geçerse bu Ortadoğu için felaket olur. Biz bunu hem kendimize hem de Türk halkına karşı bir tehlike olarak görüyoruz. Bizim kat ettiğimiz gelişmeler hem Türk halkının, hem de Ortadoğu halklarının da faydasına olacaktır.

Buradan yeniden çağrı yapıyoruz. Bilsinler ki; biz Türkiye halkının dostuyuz, Rojava’daki gelişmeler de, Türkiye’de demokrasisinin gelişmesine önemli katkılar sağlayacaktır.

Ne yazık ki Türkiye’de bazı şövenist, demokrasi karşıtı kesimler bizdeki bu gelişmelerden rahatsızlık duyuyorlar. Türkiye sınırının bir kısmı bir yıldır zaten bizim kontrolümüzde.

Bugün 19 Temmuz, Kobani’de başlayan Rojava Devriminin yıldönümü. Ancak bir yıl geçmesine rağmen, iğne ucu kadar bile sınır boyunda Türkiye’ye bir zararımız dokunmamıştır. Hiçbir sıkıntı yaşatmadık. Tam tersine Türkiye sınırındaki vatandaşlar çok rahattırlar. Ama ne yazık ki buradaki gelişmeler milliyetçi cenahtaki Türkleri rahatsız etti.

Serêkanîyê Sınır kapısına YPG bayrağı asmanız, özellikle Türkiye yetkililerinin tepkisine neden oluyor!

Bunu bir sorun olarak görmemek gerekiyor. Kontrolümüze aldığımız yerlere başarımızı ilan etmek için YPG bayrağını dikiyoruz. Fakat, Kürt bölgesi Kürt Yüksek Konseyi’nin denetimindedir. Bölgenin hâkimiyeti Yüksek Konsey’de. Askeri başarılardan sonra o bölgeler Yüksek Konseye devrediliyor ve onun bayrağı asılacak. Yani sınır kapısında herhangi başka bir bayrak asılmayacak.

Suriye’de bazı Kürt siyasi partileri YPG’nin sadece PYD’ye bağlı bir askeri güç olduğunu söylüyor. Bu eleştirilere yanıtınız nedir?

Ne yazık ki bu konu çok dillendiriliyor. Biz YPG’nin oluşturulması adımını atmaya karar verirken sadece PYD’yi değil, birçok tarafı ziyaret ettik. İlk defa sizin aracılığınızla söylemek istiyorum. Biz Sayın Mesut Barzani’yi de ziyaret ettik. Kamışlı’da Pêşverû lideri Hemidê Hecî Derwêş, Yekiti’nin önde gelen isimleri Fuad Eliko, İsmail Heme ve tüm Kürt parti ve örgütlerinin kapısını tek tek çaldık. Hepsine de, Rojava’da askeri bir oluşuma gideceğimizi söyledik. Çünkü 2004’te Kamışlo ve 2007’de Rakka’da Kürtlere karşı saldırılar meydana gelmişti. Biz de böylesi durumların önüne geçmek için bu sefer askeri oluşuma gitme gereği duyduk. Hepsinin bize cevabı, Rojava’da askeri bir oluşuma gidilmemesi şeklinde oldu. Askeri bir güç oluşturmanın çok zor olduğunu söylediler.

Onların bu söylemlerine rağmen biz çalışmalarımızı sürdürdük. Kuşkusuz PYD’nin yardımı da oldu. Askeri oluşumumuzun içinde PYD’nin dışında başka bazı Kürt partileri de yer alıyor. Pêşverû Partisi, Kürt Demokratik Birlik Partisi, Kürt Sol Partisi, Suriye Kürt Demokratları Partisi ile birlikte Süryani ve Araplar da YPG’nin içinde yerlerini almış vaziyette.

Şunu söylebilirim ki, çeteler ile girdiğimiz çatışmalarda PYD’ye bağlı olmayan gençler de yaşamını yitirdi. Yanımızda çatışıp ölen Araplar da kendi köylerini, bölgelerini savunmak için YPG saflarında iken yaşamlarını yitirdiler.

Tekrar söylüyoruz. Biz tek bir partiye bağlı askeri bir güç değiliz. Biz Kürt Yüksek Konseyi’ne bağlıyız. Tüm Kürt bölgesini savunmak için mücadele ediyoruz. Rojava’da güvenlik ile ilgili sorunlar devam ettiği müddetçe YPG de var olacaktır.

Suriye Kürdistanı ile ilgili haber yapmak için birçok parti temsilcisi ile sürekli görüşüyorum ama askeri oluşum için bütün partilerle görüşme yaptığınızı ilk defa duyuyorum. Sizce diğer partiler neden bu konuya hiç değinmediler ve PYD’nin hiçbir partiye danışmadan tek başına hareket ettiği algısı neden daha çok ön planda?

Bunu resmi bir açıklama olarak söylüyorum. 2009 Martında bütün partilerle görüştük, belki parti çıkarlarına uygun olmadığı için dile getirmemişlerdir. Fakat O partiler henüz Güney Kürdistan’a gitmemişlerdi. İsim vererek söylüyorum. El Parti, Azadi ve Yekiti partileriyle görüştük.  O zaman hiçbiri bu oluşuma sıcak bakmadı, kendi tavırlarını ortaya koymaları hesaplarına gelmiyordu. Yalnız şimdi PYD’nin dışında da bizi destekleyenler var ve onlar da çeşitli yayın organları aracılığıyla bu desteklerini duyurdular.

Bize karşı olanlar kim, onlar da İttihadî Siyasî [Siyasi Birlik Oluşumu] olarak bir araya gelen partilerdir. Onlar da El Parti’dir, Azadi’dir, Yekiti’dir. Bunlar başka bir askeri yapılanmaya gitmek istediler. Biz onlara başka bir askeri gücün olamayacağını söyledik. ‘Eğer askeri yapılaşmaya gitmek istiyorsanız, bunu birlikte yapmamız gerekir’ dedik.

Dünyanın başka yerlerinde ve Güney Kürdistan’da yaşanan tecrübeler var.  Bir bölgede iki farklı askeri yapılanma olursa, aralarında savaş ve çatışma çıkabiliyor. Ama siyasi arenada yüzlerce siyasi parti olabilir,  bu sorun olmaz. Askeri gücün siyasi bir şemsiye altında yapılması söz konusu olamaz. Bunun tehlikeleri vardır. Bunun için biz onların talebini kabul etmedik. Onlar illa silahlı siyaset yapmak istediklerini söylediler. Eğer siyaset silahla yapılırsa kardeş kavgası olur. Kürtler birbirlerini vurmaya başlar. Bunu çok tehlikeli bulduğumuz için, onlara bunun mümkün olmayacağını söyledik.

Batı dünyasında özellikle Amerika’da, Suriye meselesi daha çok El Kaide üzerinden yorumlanıyor. Özellikle bazı uzmanlar Amerika ve Batı ülkeleri için laik düşünceli olan Kürtlerin varlığının bir şans olduğunu düşünüyorlar. El Kaide’nin Suriye’deki varlığı konusunda ne düşünüyorsunuz, varlıkları ne gibi sorunlar yaratabilir?

Batı dünyası ve Washington için şunu söyleyebilirim onlar Kürtleri görmezden geldiler ve böyle görmeye devam ediyorlar. Bu durumun nedeni, bu ülkelerin Ortadoğu’da çıkarlarını Türkiye siyasetinde görmelerinden kaynaklanıyor. Bu yüzden de Kürtleri bölgede görmediler ve görmezlikten geldiler.

Ortadoğu’da 55-60 milyon Kürt dağınık bir şekilde yaşamaktadır. Kürtleri bölgede bu durumda bırakan yine batı ülkeleridir. Sevr ve Lozan gibi anlaşmalarla bu topraklar böyle parçalandı. Bu onların sorumluluğundadır. Batı ülkeleri ve Amerika, bu eksikliklerini tekrardan düzeltme yoluna girmelidirler. Çünkü bölgede, en ilerici, aydın, demokrat ve diğer halkları kucaklayacak olan da Kürt halkıdır.

Örnek verecek olursak; biz bunu Hewlêr [Erbil] şahsında Güney pratiğinde görüyoruz. Orada örnek bir gelişme sergilenmektedir. Arap ülkeleri yıllardır o seviyeyi yakalamış değiller. Kürt halkı her nerede olursa olsun, Hewlêr gibi hatta ondan da ileri bir gelişme sergileyebilir. Bu yüzden de, Kürtlerin varlığının kabul edilmesi Batı ülkeleri ve özellikle de Amerika için bir kazanım olacaktır.

Kürtleri sadece görmezden gelmeleri bir tarafa Kürtlere karşı tarihi eksikliklerini de gidermeleri gerekiyor. Onların bizi görmezden gelmelerini biz kendi açımızdan bir insanlık suçu olarak değerlendiriyoruz. Bu tarihi suça karşılık da, tavırlarını değiştirmeleri gerekiyor.

Peki bahsettiğiniz eksikliler nelerdir? Sizin temel talepleriniz nedir?

Kürdistan’ın dört parçaya bölünmesi, ırkçı devletlerin egemenliğine sokulup üzerlerinde inkâr ve asimilasyon politikalarının uygulanmasının öncülüğünü de Batı ülkeleri yapmıştır. 100 yıldır Kürt Halkının mücadelesini görmezden geliyorlar.

Mesela şunu söyleyebiliriz. Gelip Ortadoğu’da Kürtlere de danışabilirler, onların da fikrini alabilirler. Eğer Kürtler Ortadoğu’da ilerlerse Batı ülkeleri ve ABD de bölgede rahata kavuşacaktır.

Suriye meselesi tıkanmış vaziyette. Amerika Suriye konusunda ne yapmalı?

Suriye devrimi farklı bir konuma gelmiştir. Yani radikal İslamcılar öne çıkıyorlar. Bu durum özellikle Rojava için de bir tehlike yaratıyor. Suriye’de Nusayri ve Sünni meselesi öyle bir noktaya gelmiş ki, artık bir araya getirilmesi imkânsız hale dönüştü diyebiliriz.  Bu mesele ancak Kürtlerin tanınması, kabul edilmesi ve dostluğu ile çözüme kavuşabilir. Bu sorunu ancak Kürtler çözebilir. Eğer Kürtler dikkate alınmazsa, Suriye’de radikal İslamcılar hâkimiyet kurar ki bu durum Suriye’nin parçalanmasına da neden olabilir.

Peki Kürtlerin kusuru yok mu, bazı görüşlere göre Cenevre Konferansı öncesi Rusya ve büyük güçler Kürtleri tanımak üzereydi ama Kürtlerin kendi iç problemlerinin bu gelişmenin önünü tıkadığı yönündeki eleştiriler var.

Ben Kürtlerin, Araplar kadar kendi içlerinde birbirlerine uzak olduğunu düşünmüyorum.  Mesela Kürtlerin, Araplar gibi, Afganistan’dakiler gibi parçalanmış olduğuna inanmıyorum. Kürtlerin kendi aralarında siyaseten sorunları olabilir, ama ulusal meselelerde hiçbiri kendi vatanseverliğini kaybetmiyor. Yani Kürtlük her şeyin üzerindedir. Kürt siyasetinin kendi içindeki çelişkileri ‘Kürtler ulusal davalarına ihanet ediyor’ şeklinde yorumlanamaz.

Araplara baktığımız da biri diğerini kabul etmiyor, birbirlerinin mezarını kazıyorlar. Ama onlar için bir çözümden bahsediliyor. Pakistan için Afganistan için çözümler var. Sadece Kürtler için mi çözüm yok? Biz o eleştirilerin yerinde olmadığını düşünüyoruz. İran, Irak, Türkiye ve Suriye’deki Kürtler arasında siyasi farklılıklar, çelişkiler bulunabilir ama bu ulusal birlik söz konusu olduğunda bütün Kürtler birdir.